Toegankelijkheid van het web

Met de snelle groei van informatie en interactieve diensten die via het web en mobiele apparaten worden aangeboden, dreigt een deel van de bevolking te worden uitgesloten van basisdiensten van zowel de particuliere als de publieke sector, zoals het verkrijgen van informatie van openbare diensten, boodschappen doen, medische consulten, online bankieren, berichten- en videobellen, om er maar een paar te noemen.

Eenvoudige wijzigingen die websites en apps “toegankelijker” maken, kunnen iedereen helpen, niet alleen gebruikers met een handicap. Bijvoorbeeld het kunnen luisteren naar een tekst wanneer er niet genoeg licht is om te lezen of bij multitasking, of het lezen van ondertitels van een video in een lawaaierige omgeving. Bedrijven met toegankelijke diensten kunnen een groter, meestal onbenut klantenbestand bereiken en daar economisch voordeel uit halen. Naar schatting 100 miljoen mensen in de EU hebben een of andere vorm van handicap en vormen dus een belangrijke markt.

Digitale toegankelijkheid gaat verder dan technische normen, webarchitectuur en design. Personen met een handicap hebben recht op toegang tot informatie- en communicatietechnologieën op voet van gelijkheid met alle anderen. Dit waarborgt hun onafhankelijkheid, hun sociale en beroepsintegratie en hun deelname aan het gemeenschapsleven (Handvestvan de grondrechten van de EU, artikel 26). Tegelijkertijd vereist artikel 9 van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (UNCRPD), dat door de EU en haar lidstaten is gerectificeerd, dat passende maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat personen met een handicap op voet van gelijkheid met anderen toegang hebben tot informatie- en communicatietechnologieën, waaronder internet. 

De richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De richtlijn inzake webtoegankelijkheid (WAD) is sinds 22 december 2016 van kracht en biedt mensen met een handicap betere toegang tot websites en mobiele apps van overheidsdiensten. Lees ook een samenvatting van de richtlijn webtoegankelijkheid.

De regels in de WAD weerspiegelen de lopende werkzaamheden van de Commissie om een sociale en inclusieve Europese "Unie van gelijkheid" op te bouwen, waarin alle Europeanen een volwaardige en actieve rol kunnen spelen in de digitale economie en samenleving. De richtlijn verplicht websites en apps van overheidsinstanties “toegankelijker” te zijn en voorziet in een technische norm die verduidelijkt wat “toegankelijk” is. Het voorziet ook in een beperkt aantal uitzonderingen, waaronder omroepen en livestreaming. 

De WAD vereist:

• een toegankelijkheidsverklaring voor elke website en mobiele app, met vermelding van niet-toegankelijke inhoud en alternatieven, evenals contacten
• een feedbackmechanisme zodat gebruikers toegankelijkheidsproblemen kunnen signaleren of informatie kunnen opvragen die in een niet-toegankelijke inhoud is gepubliceerd
• regelmatige monitoring van websites en apps van de overheidssector door de lidstaten, en verslaglegging over de resultaten aan de Commissie om de drie jaar

De WAD vormt een aanvulling op de Europese toegankelijkheidswet, die een breed scala aan producten en diensten bestrijkt, ook in de particuliere sector. Verdere Europese wetgeving ondersteunt mensen met een handicap op andere gebieden, waaronder elektronische communicatie, audiovisuele mediadiensten, e-boeken, e-handel en ICT-apparatuur. In de infographic “Digitale inclusie in de EU” wordt benadrukt hoe dit EU-beleid van invloed is op de digitale toegankelijkheid.

Herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De Commissie heeft de richtlijn webtoegankelijkheid in 2022 herzien. Bij de evaluatie werd rekening gehouden met de resultaten van een openbare raadpleging in 2021 waarin standpunten werden verzameld over de toepassing van de richtlijn waterkwaliteit in de praktijk, de eerste toegankelijkheidsmonitoringverslagen van de lidstaten en een ondersteunende studie. U kunt het evaluatieverslag en de samenvatting ervan lezen. Deze documenten en de resultaten van de raadpleging worden ook gepubliceerd op het portaal Geef uw mening.

Studie ter ondersteuning van de herziening van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

De studie ter ondersteuning van de herziening van de richtlijn webtoegankelijkheid en de bijbehorende uitvoeringshandelingen wordt gepubliceerd op het EU-publicatiesportaal:

• Gemakkelijk Lees samenvatting
• Easy Read samenvattend verslag van de openbare raadpleging
• Eindverslag van de studie
• Samenvatting

Tenuitvoerlegging van de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

In oktober 2018 heeft de Commissie twee uitvoeringsbesluiten vastgesteld om eenvormige voorwaarden voor de uitvoering van de richtlijn te waarborgen:

1. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1523 van de Commissie tot vaststelling van een model van toegankelijkheidsverklaring
2. Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/1524 van de Commissie tot vaststelling van een monitoringmethode en de regelingen voor rapportage door de lidstaten

Een derde uitvoeringsbesluit betreffende de geharmoniseerde norm voor websites en mobiele applicaties, dat voorziet in het vermoeden van conformiteit met de WAD, is in december 2018 vastgesteld en vervolgens in augustus 2021 gewijzigd. Meer informatie over normen en harmonisatie.

Omzetting van de richtlijn webtoegankelijkheid

Alle lidstaten hebben de richtlijn in nationaal recht omgezet (termijn was 23 september 2018). U kunt de lijst van de nationale omzettingsmaatregelen raadplegen.

Toezicht op de richtlijn inzake webtoegankelijkheid

Op grond van de WAD moeten de lidstaten periodiek controleren of websites en mobiele applicaties van overheidsinstanties aan de toegankelijkheidseisen voldoen. Sinds 2021 en vervolgens om de drie jaar publiceren de lidstaten en dienen zij bij de Commissie een verslag in over de resultaten van het toezicht op en het gebruik van handhaving.

Toegankelijkheidsoverlays

De wettelijke toegankelijkheidseisen in de EU zijn gebaseerd op technische criteria die zijn gespecificeerd in de geharmoniseerde Europese norm EN 301 549 v3.2.1. Toegankelijkheidsoverlays zijn hulpmiddelen die aan websites kunnen worden toegevoegd met als doel de toegankelijkheid te verbeteren. Overlays, of andere tools die niet garanderen dat de website zelf voldoet aan de gedetailleerde criteria van de norm, zijn geen geschikte oplossing. Het is het beste om toegankelijkheidsproblemen bij de bron op te lossen.

Een andere goede praktijk is om feedback te geven over toegankelijkheidskwesties aan degenen die digitale instrumenten ontwikkelen of onderhouden, om ervoor te zorgen dat de verantwoordelijken meer te weten komen over digitale toegankelijkheid en toekomstige problemen te voorkomen. Om ervoor te zorgen dat websites echt toegankelijk zijn, is het belangrijk om personen met een handicap altijd bij het testen te betrekken.

Het Europees Gehandicaptenforum, gebruikers met een handicap en veel toegankelijkheidsdeskundigen hebben hun bezorgdheid geuit over het gebruik van overlays. Ga voor meer informatie naar:

• Gezamenlijke verklaring van EDF & IAAP
• Artikel van het A11Y-project
• Overlay Fact Sheet ondertekend door bijna 900 toegankelijkheidsexperts.